جشن های فروردین
۹۰/۱/۴
فروردین ماه
یکم فروردین: اورمزد روز
روز جشن بزرگ «نوروز» در اعتدال بهاری و آغاز فصل بهار. نوروز و آغاز سال نو، مناسبتهای جداگانهای هستند که با یکدیگر همزمان شدهاند. (نمونههای دیگری از آغاز سال نو در ادامه گاهنما خواهد آمد.)
در سُغـد باستان (و امروزه در میان ارمنیان) از نوروز با نام «نوسَرْد/ نـوَسَرد/ نوسَرِد» یاد میشده است که معنای «سال نو» را میدهد. (در اوستایی «سَرِذَه» به معنای سال خورشیدی). در بدخشان با نام «شگونبهار»، در «شُغنان» (در تاجیکستان در کرانه رود «پنج») به نام «خِدِر ایام» (بزرگترین روزها) و در بابِل باستان و در نخستین روز ماه «نیسان» بنام جشن «اَکـیتو» (سومری «زَگْموک») شناخته میشده است.
با شکوهترین مراسم نوروزی، امروزه با نامهای «سِـیرلاله (جشن گل لاله)/ جَدَه بالا (بالا کردن درفش)» در شهر مزارشریف افغانستان (آریانای باستان) و در نزدیکی بلخ کهن، همراه با برافراشتن درفشی برگرفته از درفش کاویانی ایران، برگزار میشود. این آیین با انبوهی از ترانهخوانیها، بازیها و مراسم دیگر همراه است. آیینهای پیش از فرا رسیدن نوروز نیز فراوان و پر اهمیت هستند
( اسفندماه).
ششم فروردین: خرداد روز
روز «امید»، روز «اسپیدا نوشت» یا روز «نوروز بزرگ» -این نام جدیدتر است-از روزهای خجسته ایرانیان، همراه با شادی و آبپاشی، و آغاز سال نو در تقویم سغدی و خوارزمی.
در متن پهلوی «ماهِ فروردین، روزِ خرداد» رویدادهای بسیاری به این روز منسوب شده است؛ از جمله: پیدایی کیومرث و هوشنگ، روییدن مشی و مشیانه، تیراندازی آرش شیواتیر، غلبه سام نریمان بر اژدهاک، پیدایی دوباره شاهکیخسرو (از جاودانان در باورهای ایرانی) و . . . نام «روز امید» به خاطر انتظار پیدایی دوباره کیخسرو و دیگر جاودانان و نجاتبخشان (سوشیانتها)، به این روز داده شده است.
نام «اسپیدا نوشت»از آیین نامهنویسی در این روز گرفته شده است که آگاهی بیشتری از آن در دست نیست. گمان میرود با پیامهای شادباش نوروزی در پیوند باشد.
دهم فروردین: آبان روز
جشن «آبانگاه»نخستین آبانروز سال و به روایت «برهان قاطع» انجام جشنی به همین نام همراه با آبپاشی و انتظار بارش باران.
سیزدهم فروردین: تیر روز
جشن «سیزدهبدر»، نخستین تیرروز سال و آغاز کشاورزی در سال نو. آیین نخستین روز کشتوکار با گردآمدن در زمین زراعی و آرزوی بارش باران و فرارسیدن سالی خوب و خرم.
در سیستان در این روز به زیارت نیایشگاه بسیار کهن و پر رمز و راز «خواجه غلطان» در بالای کوه خواجه و در میانه دریاچه هامون میروند. ( آخرین روز سال)
هفدهم فروردین: سروش روز
هنگام جشن «سروشگان» یا جشن «هفدهروز» در ستایش «سرَئوشه- سروش» ایزد پیامآور خداوند و نگاهبان «بیداری»؛ روز گرامیداشت «خروس» و به ویژه خروس سپید که از گرامیترین جانوران در نزد ایرانیان بشمار میرفته و به سبب بانگ بامدادی، نماد سروش دانسته میشده است.
نوزدهم فروردین: فروردین روز
جشن «فروردینگان» جشن گرامیداشت فروهر- فروهر درگذشتگان.